Evren Özdemir*
‘Estetik sevmiyorum’ diyen beşerler elbette hoşluktan, estetik imgeden hoşlanmadıklarını söylemiyorlar. Etrafta gördüklerinin de birikimiyle, yapılan bir değişikliğin doğal görünemeyeceğine, ahengi bozacağına inanıyorlar. Gerçek şu ki, başarılı işlerin sonucunda biz bir süreç yapılıp yapılmadığını anlayamıyoruz. Öyleyse estetik kavramını tekrar ele almak gerek.
Göz, sandığımızdan fazlasını görür. ‘Beğenilmeyen estetik’, yani estetik dışı öğeler, karşımızdaki beşerle göz teması kurarak konuşabilmemize mani olur. Bu öğeler fazla botoksla ifadesizleşme de olabilir, ‘modaya uygun’ olarak yapılan ya da ayrıntılı çalışılmamış dişler de olabilir. Biz diş tedavileri özelinde tartışacağız; diş hekimliğinde en yaygın sıkıntılar, dudaklara, gülüş sınırına uymayan diş oranları, uygunsuz, birçok vakit tombul ya da kare diş formları, mat, fazla beyaz, tek renk dişler, uygunsuz yüzey pürüzlülüğü, yanak içlerini fazla dolduran dolu dolu görünen geniş kavisler, yanak içlerinde fazlaca boşluk oluşturan dar kavisler, ödemli ve kızarık diş etleridir.
Görünür bölgede hangi tedaviye gereksinim varsa, tedavinin mükemmelen yapılıp aşikâr olmayacak kadar hoş olmasıdır estetik diş hekimliği. Bu ön bölgede çürük bir dişin tedavisiyse, yüzey özelliklerinin devam etmesi de, rengin tutması, geçişin kusursuz olması kadar değerli olabilir. Dişeti çekilmesine bağlı olarak dişler farklı uzunluklarda görünüyorsa tahminen dişeti cerrahileri, greft operasyonları gerekecektir. Kayıp bir diş kelam hususuysa dişsiz bölgede kemiğin, dişetinin yanlışsız yönlendirilmesi, implant yerleştirilecekse yanlışsız konumlandırılması, implant dayanaklı ya da diş takviyeli bir protez yapılacaksa doğal dişler üzere görünecek biçimde yapılması gerekir. İleri yaşlardaki dişsizliklerde tam protezlerin yanakları ve dudakları nasıl destekledikleri hastalarımızın moralini büyük ölçüde etkilemektedir. Yani estetik diş hekimliği, diş hekimliğinin bütün disiplinlerini içerir.
GÜZEL OLAN, ÖNCELİKLE SAĞLIKLIDIR
Uygulanan tedavilerin dokularla pürüzsüz ahengi, gerek sıhhat gerekse estetik açıdan, malzeme seçiminden çok daha kıymetlidir. Hatırlamak gerekir ki uygun gereç, hoş bir tedavi için gerekli olan etkenlerden yalnızca biridir. Değerli bir kesim ipek ya da özel bir ahşap nasıl hazırlanışından son eser elde edilene kadar incelikli çalışmalar gerektiriyorsa (doğru planlama, gerçek yerde kullanma, yeterli ölçü, ihtimamlı işçilik…), diş tedavilerinde de bilgi ve maharetlerin incelikle uygulanması gerekir.
DİŞLER, DOĞAL BOYUTLARINDA KALABİLİR
Bununla bir arada dişlerin ışığı yansıtan yüzey formlarında yapılan değişikliklerle ve meçhul renklendirmelerle geniş bir diş olduğundan dar, küçük bir diş olduğundan iri algılanabilir. Bu sayede, örneğin dişleri aralıklı birinin aralıkları kapatılabilir ve dişler doğal boyutlarında kalabilir.
Estetiği sağlayan ya da bozan en kıymetli etkenlerden biri dişlerin şeffaflık oranıdır. Cam seramiklerle en yeterli sonuçları alıyoruz. Bu malzemelerin çeşitli şeffaflık dereceleri var, hadisenin gereklerine nazaran tercih yapıyoruz. Bunların ışık geçirgenliği en az olanı bile zirkonyumdan daha estetik sonuçlar veriyor. Zirkonyum gereçlerin de çeşitleri var. Art dişlerde kullandığımız çiğneme kuvvetlerini taşıyabilecek dayanıklılıkta olanlar estetik olmaktan uzak. Bununla birlikte estetik bölgede kullanılabilenler cam seramikler kadar estetik olmadığı halde dişler birbirine bağlı çalışılacaksa dayanıklılıkları nedeniyle tercih edilebiliyor. Cam seramiklerle yalnızca tek tek diş kaplamaları ve ‘laminate veneer’ler yapıyoruz. Metal dayanaklı porselen dişler ışık geçirgenliğine sahip değil. O denli olduğu halde renklerle gölgelendirilmiş, formları ve yüzey özellikleri yeterli çalışılmış bu çeşit porselenler diş etleriyle uyumsuz, mat ve kaba formlardaki zirkonyum dişlerden çok daha hoş görünebiliyor.
Dişlerin her birinin karakteristik özellikleri ile yüz çizgileri örtüşmeli. Boyutlar da kıymetli, hem tek tek dişlerin birbiriyle oranları, hem de yüzde dişlerin oranları. Her bir dişin dişetindeki en yüksek düzeyi olan zenith noktalarının yeri kıymetli. Bilhassa diş aralıkları kapatılırken bu noktanın yeri yeni duruma nazaran değiştirilmediğinde gözümüz bunu tanımlayamadığımız bir gariplik olarak fark eder. Bundan öteki açılar değerli; orta hatta gerçek olan eğim, içe ya da dışa gerçek olan eğim, yer darlığı sıkıntısını çözerken daha doğal imaj de elde etmek için tahminen bilinmeyen rotasyonlar…
‘ESTETİK SEVMEYENLER’ EN HOŞ TEDAVİLERİ ALABİLİYOR
Estetik sevmeyen beşerlerle ilgili dikkat çeken ortak özellik keskin görüşleri ve incelikli estetik algıları. Tam da bu beşerler rastgele bir nedenle görünür bölgede tedavi gereksinmeleri durumunda sahiden estetik, ahenkli, doğal sonuçlar alabiliyorlar. Zira tabibin estetik anlayışı, hassasiyeti, kullandığı teknikler estetik sonuç elde etmek için çok kıymetli, ama yetersiz olabilir. Tabibin yaptığı işi beğenmesi değerli, hastanın her gün aynaya baktığında kendini beğenmesi ise daha kıymetli. Bu niyetle on yıldır günde üç paket sigara kullanan birine yapılan renklendirmesiz, beyaz diş tedavileri, hastanın cildiyle, göz akıyla, açıkçası hiçbir şeyiyle uymayacaktır.
Tedaviyi alan kişi yüzüne, gözlerine, gülüş çizgisine, dudaklarına uygun biçimi, tonu, şeffaflığı görürse yani kendisine hassasiyetle çalışılmış bir tedavi verilirse, beğenecektir. Lakin iri, öne gerçek uzayan, beyaz, dolu dolu ‘Hollywood smile’ imajını istediğinden eminse, hassasiyetle çalışılsa da alınacak sonucun hoşluğu, kişinin modaya nazaran şekillenmiş estetik algısına ve bu manzaranın bireye tesadüfen uymasına bağlı olur.
*Diş doktoru (instagram/@dtevrenozdemir)
