Celalettîn Kartal
Ev berhevkirineke kurt ya kurdî kurdî ye Tê de tê xuyakirin ku kurmancî Mecidiyeköy Escort û soranî gel l ekî nêzîkî hev in û hemû kesên têkildar dikarin wan bi hêsanî fêr bibin Ango alfabe ya kurdî yek bûya dê baştir bûya lê vêga êsta Mecidiyeköy Escort Bayan ne yeke Ne yeke lê tê zanîn ku bi dehhezran qutabiyên kurd li avrupa dixwîn in Gelek ji wan kelocan bi vîn û kurdperwer in dixwazin berhemên xwe yên dawîkirina Escort Mecidiyeköy zankoyan bi zimanê dayikê jî belav bikin Herçend mesken yek li Kurdistana îroyîn sıkıntı be jî lê li dervey welat bo vê yekê mical ne hindik in Li gor pisporên zimanzan baştirîn alfabe ya kurdî ya latinî ye Herwiha qutabiyekî bi kur d mancî baş zanibe dikare bi zûtirîn kat bi soranî jî têbighîje Bi ya min divê qutabî yên niştimanperwer bala xwe zêde bidin ser zaravayên kurdî yên sereke mesken jî dê pir r ek be bo dewlemendiya kurdî
Kurdî kurmancî
Bêguman berhemên zanistî bi kurdî kêm in Lê tê zanîn ku di hinek zankoyan weke ya Mêrdînê Wanê û Bîngolê de di bin navê ”zimanên jîndar” de mesken çend sal in hinek karûbar têkirin Têkirin lê sed car heyf ne di asteke bilind an pêwist de ye Lê herçend ciyê daxê be jî karûbarê geşbûna ziman û zanistiyê cilde dikare di civak û dewletên azad de bê meşand in Lê gel vê rastiyê jî hebûna xwendina edebiyata zimanê kurdî ji tunebûnê wê çêtir e
Kurdî soranî
Bêguman berhemî zanistî le zimanî kurdî da kem in Belam zanrawe ke le beşêk le zanikokanî wek Mêrdîn û Wan û Bîngol çend salêke hendêk xizimetguzarî le jêr nawî zimanî zîndû berêwe deçêt Bedaxewe em kara le astêkî beriz yan pêwîst da niçin Bilam le her kwêyekda bêt perepêdanî ziman û zanist teniya le komelliga û dewilete azadekan da encam dedrêt Bellam bûnî edebî kurdî başitire le nebûnî
Kurdî kurmancî
Ev karûbarên zanistî ku di zanîngehên tirkî de tê meşand in sıkıntı lawaz in lê dikarin di demajoyê de bibin bingeh û ciyê hêviyê Lê ji aliyekî din ve divê bê zanîn ku mesken xebata bi zimanê kurdî di zankoyên Tirkiyê de karekî dualî ye Konut zanko weke hemû zankoyên din li gor yasayên dewletê cilt birêvebirin Herwiha karûbarê xwendin û ”geşkirina” zimanê kurdî jî di bin ban û siya zimanê fermî tirkî de têkêrin Zimanê tê bi karanîn zimanê bala zal û serdest deriye yê tirkî ye
Kurdî soranî
Em çalakîye zanistiyaneyî ke le zanikokanî Turkiya encam dedrên lawaz in belam le drêjxayenda detwanin bibine binema û şwênî hiywa Bilam le layekî tirewe pêwîste ewe bizanrêt ke em kare be zimanî kurdî le zanikokanî Turkiya da dû layenî ye Em zanikoye wek hemû zanikokanî tir be yasakanî dewilet berêwe deçêt Herweha karî xwêndin û geşepêdan î zimanî kurdî le jêr seqf û sêberî zimanî fermî Turkîdaye Ew zimaneyî ke bekardêt zimanî bala û holl û ḧukimirranî teniya turkî ye
Kurdî kurmancî
Ev yek şanî me dide ku geşbûna zimanê kurdî li Tirkiya îroyîn weke vêxistina momeke piçûk û piçkole ye di nava tariyê de Loma jî netewe yê ne azad û dagirkirî weke pêzê bê şivan û bê xwedî ye
Kurdî soranî
Emeş eweman bo derdexat ke peresendinî zimanî kurdî le Turkiyayî emiro da wek ewe waye momêkî piçûk le tarîkîda dagîrsênît Her boye netewêk azad û dagîr nekraw wek merrêk waye ke şiwan û xawenî nebêt
Kurdî kurmancî
Lê weke hate gotin mesken kar di bin guman û mercên giran de bi şêweyekî lawaz têkirin Bo zimanê kurdî bi berfirehî geş bibe divê qutabiyên van zankoyan bi vîn û misyon bin Xwendevanên wan divê heta asteke baş kurmancî kirmanckî û soranîzan bin bo dikaribin di demajoyê de zarvayên kurdî piçekî nêzî hev bikin Ango konut karûbar li Tirkiya îroyîn weke xewnekê ye
Kurdî soranî
Tenanet wek witira em kare be şêweyekî lawaz le jêr mercî qurs da encam dedrêt Bo eweyî zimanî kurdî beşêweyekî berfirawan geşe bikat debêt qutebyekanî ew zanikoyane dîdga û erkêkiyan hebêt Pêwîste xwêneraniyan şareza bin le zimanî kurmancî kurmanckî û soranî bo eweyî le drêjxayenda bitwanin zaraweyî kurdî le yektir nizîk bikenewe Wate em xizimete wek xewnêk waye le Turkiyayî emiro da
Kurdî kurmancî
Hikmettin Atlı A derçuyê zankoyên Dicle û Mêrdînê beşa ziman doktornama xwe di Zankoya Bîngolê de di bin navê di vegotınên gelêrî de guherînên di navbera civakên etno dînî de li ser nîmûneya kurdên elewî û kurdên êzîdî amade kiriye
Kurdî soranî
Hîkmetîn Atlı A derçuwî zanikokanî Dîcle û Mêrdîn beşî ziman diktorayî xoyî le zanikoyî Bîngol le jêr nawî gorranikarîyekanî nêwan pêkhate êtnî ayinîyekan le gêrraneweyî cemawerîda leser nimûneyî kurdanî ‘elewî û kurdanî êzîdî amade kirdûwe
Kurdî kurmancî
Teza wî tevî jêderan 240 rûpel e û pêvek jî tevî çîrokên heremî û hevpeyvînan qasî 130 rûpel e Di pêveka doktornamê doktorayê de çirokên heremî biner r 245 321 û hevpeyvîn r 321 358 hatine tomarkirin Lêkoler çîrok li gorî kurdên elewî nivîsî ne û hevpeyvîn jî li gorî çend pisporên êzîdî ku piraniya wan ji başûr in
Kurdî soranî
Têzî diktora 240 laperreye be serçawe û paşkoyî nizîkeyî 130 laperreye ke çîrok û çawpêkewtinî nawxoyî têdaye Çîroke nawxoyiyekan birrwane laperre 245 321 û çawpêkewtinekan 321 328 le paşkoyî diktorada tomarkirawin Tiwêjer çîrok be gwêreyî kurdanî elewî û çawpêkewtinekaniyan be gwêreyî hendêk le şarezayanî êzîdî nûsiywe ke zorbeyan xelkî başûr in
Kurdî kurmancî
Atlı jî weke gelek lêkolerên biyanî dibêje ku berhemên folklorî weke çîrok û destan di demajoyê de deri guhartin an ji nûve cilt şirovekirin Bîroke ya guhertina berhemên devkî an folklorî di demajoyê de ne nûye û ne jî tişekî nepenî ye lê rastiyeke xwezayî ye
Kurdî soranî
Atlı wek zorêk le tiwêjeranî biyanî dellêt berheme folklorîyekanî wek çîrok û efsane be têperrbûnî kat degorrdirên yan lêkdedirênewe Bîrokeyî gorrînî berheme zarekî yan folklorîyekan be têperrbûnî kat ne niwêye û ne nihênîye belam rastîyekî siruştiye
Kurdî kurmancî
Di bin vê ronahiyê de lêkoler di karname ya doktora xwe de şanî me dide ku ”berhemên folklorî di gelek astan de tûşî guherînan dibin” û balê dikşîne ser du kêmarên kêmineyên sereke yên navmala kurd elewî û êzîdî Dibêje hem elewî û hem êzîdî berhemên folklorî di çarçoveya nasnameya xwe de şîrove dikin an jî diguherîn in Ol û bawerî ” di avabûna nasnameya wan de” girîngtirîn hokar e r VII Di guherînên herdu civakên etno olî de diyardeyên mîna erdnîgarî çand ziman û ayîn gelekî karîgerin Elewî û êzîdî herçend bala wan zêde li ser civak û ayîna wan be jî di rojên oxirmê giran de xwe kurd tabanın in û li gel kurd cî digrin .
Kurdî soranî
Lejêr ew roşnayiye da tiwêjer le dîzerteyî diktorakey da eweman pîşan dedat ke ”berheme folklorîyekan Le sıkıntı astida gorranikarî beser da dêt” û serinc bo dû kemîneyî serekî pêkhatekanî kurd û elewî û êzîdî radekêşêt Dellê hem elewî û hem êzdî le çiwarçêweyî nasinameyî xoyan da berheme folklorîyekan lêkdedenewe yan deyangorrin Ayîn û îman giringtirîn hokare ”le pêk hênanî şunasekeyan da” Diyardekanî wek zevîngarî çand ziman û ayîn sıkıntı karîgerin le gorranikarîyekanî herdû komellgeyî êtnî ayinî da Elevî û êzîdîyekan herçende ziyatir serinciyan leser komelliga û ayînekeyane belam le roje sextekanî kotayîda xoyan be kurd dezanin û şanbeşanî kurd dewestin
Hinek bîrokên lêkoler û rexne
A tomar dike ku herçend hinek lêkolerên êzîdî wan li derveyê Îslamê bibînin jî tu jêderek çavkanî tune ku di heyamekê de piraniya kurdan li ser baweriya Êzîdiyatî yê bûn r 54 Loma li gorî wî bê bawerî ye ku Êzîdiyatî beriya ayîna Îslam jî hebû r 53 Lêkoler bi vê yekê bi awayekî nerasterast siyaseta serdema Osmaniyan bi taybetî ya Evdilhemîdê duyem li hemberî êzîdiyan piştrast dike ku digot wekî ew berê misilman bûn nexwe divê dîsan bên ser tekane ola rast ayîna Îslam
Hendêk rexine le têzekanî tiwêjer
A tomarêk ke herçende beşêk le tiwêjeranî êzîdî le dereweyî Îslam deyanbîn in belam hîç serçaweyek niçin ke le serdemêk da zorbeyî kurd leser bawerrî êzîdî bûbêt Boye be birrwayî ew mehalle bawerr bewe bikrêt ke Êzîdîyet tenanet pêş Îslam bûnî hebûwe Bem şêweye tiwêjer be şêweyekî narrastewxo siyasetî” Usmaniyekan û betaybet Evdlḧemîdî duwem le dijî êzîdîyekan pişitirrast dekatewe ke pêşitir deyangut musillmanin egîna debê bigerrênewe bo take ayînî raste ke ayînî Îslam e
Pêşmercê dawîkirina doktorayê
Lêkoler destnîşan dike ku xwerûbûna nasnameyî ya elewî û êzîdiyan ji gelek aliyan ve şayanî vekolînê ye r 35 Lê mixabin ez nizanim ma lêkoler bi vê berhema xwe çi valeyî dagirtiye wekî tê zanîn ku bo dawîkirina teza doktorayê dagirtina valeyekê pêşmerc e Renge dibe ku girîngtir bîroka wî mesken be ku dibêje êzîdî û elewî di rojên giran de xwe weke beşekî netewê kurd tabanının Wekî din di barê destana Dewrêşê Konuttu de jî dihat zanîn ku ew serpêhatiyeke netewî ye millî ye mijara wê ne deriye evîna Edulê û Dewrêş e Lê mesken jî nirxandineke post çağdaş e Şerê nava eşîrên ereb û kurdan hêj di nava sedsalên 17an û 18an de rûdaye anî beriya destpêka demajoya bîrdoziya nasyonalizmê
Mercî pêşwexte bo tewawkrdinî diktora
Tiwêjer serincî bo ewe radekêşêt ke şunase ciyawazekanî elevî û êzîdî şayenî lêkollîn ewen le sıkıntı riwange Bedaxewe nazanim aya tiwêjer valleyekî bem kare pirrkirdewe yan na çunike wek pêşmercêk bo tewawkirdinî têzî diktora nasirawe Giringtirîn layenî diktora eweye ke êzîdîyekan û eleviyekan xoyan wek beşêk le neteweyî kurd le kate sextekanda debînin Çîrokî Dewrêş Evdîş bewe nasirabû ke nek tenha romanisiyetî nêwan Edul û Dewrêş belku ezimûnêkî neteweyîşe Belam emeş hellsengandinêkî postmodêrine Şerrekanî nêwan ”eşîrete” ereb û kurdekan le sedeyi 17 û 18 pêş destpêkrdinî serdemî nasiyonalîzim rûyandawe
Eme kurterexneyek le dû şêwezarî serekî kurdîye Wîstim bem deqe nîşan bidem ke şêwezare kurdiyekanî wek kirmancî û soranî güç le yektirewe nizîk in û xwêneran detwanin be asanî fêrî bibin Wate şayet elfubêyî kurdî wek yek biwaye bo qutabiyan asantir debû bellam eme êsta pêkan niçin Pêşitir zanrawe ke deyan hezar qutabyekanî kurd le ewrupa dexwênin Bê guman zorêkiyan nîşitman in yan kurdperwerin deyanewêt berheme giringekaniyan be zimanî kurdî billawbikenewe herçende eme le Kurdistanî emirroda sexte bellam le dereweyi willat derfet heye We be birrwayî zimaninazan başitirîn elfubêyi kurdî latînîye Cige leweş xwêndkarêk ke kurmancî baş bizanêt detwanêt be xêrayî kat be soranî têbigat Egîna pêwîste mirov be taybetî serincî leser zarawe serekîyekanî kurdî bêt
Binêr http acikerisim bingol edu tr 8080 xmlui handle 20 500 12898 5158
