TRABZON – Üniversitelerde 2023-2024 Eğitim Öğretim Yılı’nın 2 Ekim’de başlamasıyla milyonlarca öğrenci eğitim gördüğü üniversitenin bulunduğu ilin yolunu tuttu. Yurt yetersizliği, yüksek kiralar ve pahalılık nedeniyle eğitim imkanları giderek zorlaşan üniversiteli öğrencilerin başvurduğu Kredi Yurtlar Kurumu (KYK) bursu ve kredisi de enflasyon ve döviz kuru karşısında pul oldu.
Lisans öğrencilerine verilen burs ve kredi 10 yıl öncesiyle kıyaslandığında öğrencilerin 4 kat yoksullaştığı ortaya çıkıyor. KYK 2023 yılı için lisans burs ve kredi fiyatlarını 1250 TL olarak belirlemişti. 1250 TL’nin dolar olarak karşılığı 45 dolara denk geliyor. 2013 yılında verilen 280 TL’lik burs ise o yılın bu tarihlerinde 140 dolara denk geliyordu. Ortadan geçen 10 yılda burs fiyatı dolar bazında 3’te 1’inin de altına geriledi.
ASGARİ FİYAT BURSUN 2,76 KATI İKEN 9,12 KATINA ÇIKTI
Fakat burs fiyatının erimesi yalnızca dolar bazında değersizleşmeyle de hudutlu kalmadı. 2013 yılında Trabzon’da Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) etrafında 3+1, 700 TL civarında kirası olan bir meskeni 3 öğrenci burs fiyatlarıyla tutabiliyordu. Bugünlerde ise tıpkı bölgedeki bir konutun kirası 10 bin TL’den başlıyor. Bu da 8 öğrencinin 1 aylık toplam burs parasına denk geliyor.
Asgari fiyata oranlandığında da burs ve kredi fiyatları çok geride kaldı. 2013’te 773 TL olan minimum fiyat, 280 TL’lik bursun 2,76 katına denk gelirken bugün 11 bin 402 TL olan taban fiyat 1250 TL olan bursun tam 9,12 katına denk geliyor.
800 YUMURTADAN 312 YUMURTAYA, 140 KİLO PATATESTEN 68 KİLOYA…
Gıda kalemlerine baktığımızda ise bir öğrenci burs fiyatı ile 2013’te 800 yumurta alabilirken bugün 312 yumurta, 48 litre ayçiçek yağı alabilirken bugün 20 litre, 12 kilo kuşbaşı dana eti alabilirken bugün 3 kilo 250 gram, 140 kilo patates alabilirken bugün 68 kilo, 140 kilo domates alabilirken bugün 56 kilo alabiliyor. 2013’te 4 lira 35 kuruş olan mazot fiyatının ortadan geçen 10 yılda 9 kat artarak 40 lirayı aştığını göz önüne alırsak vilayetlere nazaran tıpkı oranda artan ulaşım fiyatları da öğrencilerin cebini boşaltan en büyük harcamalarından biri haline geldi.
‘EN BÜYÜK EĞİTİMİMİZ BU BURSLA HAYATTA KALMAK’
Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde (KTÜ) görüştüğümüz öğrencilerden burs fiyatlarıyla geçim zorluklarını dinledik. İç Mimarlık Kısmı 4’üncü sınıf öğrencisi Sude Cihan, 1250 liralık burs fiyatının bu devirde komik bir sayı olduğunu söyledi.
Öğrenci olarak ömür kurallarının her yıl daha da zorlaştığını belirten Cihan, “Yurt imkanı olmadığı için biz 3 öğrenci tıpkı konutta kalıyoruz. Bursumuz geldiği üzere kiraya gidiyor lakin tekrar de yetmiyor. Burs fiyatı kendi hisseme düşen kirayı ödemeyi bile karşılamıyor. Kalan fiyatı ailelerimizin dayanağıyla veriyoruz. Kış aylarında faturalar da kiraya yakın geliyor. Besin çok kıymetli, memleketten getirdiklerimiz ve alabildiklerimizle konutumuzda yemek yapıyoruz. Zati bu iktisatla dışarda yemek yiyemiyoruz. Et hayal bile etmiyoruz artık, ortada tavuk alabiliyoruz. Burs parasıyla bir çay bile içemiyoruz. Toplumsal ömürden bahsedemiyoruz bile. En büyük eğitimimiz bu bursla hayatta kalmak” değerlendirmesinde bulundu.
‘DİĞER MAAŞLAR İKİ SEFER, BURS YIL DA BİR DEFA ZAMLANIYOR’
Elektrik Elektronik Kısmı 3’üncü sınıf öğrencisi Elif Tezol da KYK bursunun çok düşük olduğunu ve göstermelik bir duruma dönüştüğünü söyledi. KYK bursu ile bir öğrencinin geçinmesinin imkansız olduğunu söyleyen Tezol, ulaşım, besin, barınma ve fatura masraflarının hayatlarını giderek zorlaştırdığını ve eğitimlerini de etkilediğini söyledi. Burs fiyatı ile geçinemedikleri için yazları çalışarak geçirdiğini aktaran Tezol, konut arkadaşları ile okul saatleri dışında da yapabilecekleri işler aradıklarını lisana getirdi.
Ocaktan bu yana bursun 1250 lira olduğunu hatırlatan Tezol, “Memur maaşları, taban fiyat, emekli maaşları iki sefer zamlanıyor fakat bizim bursumuz zamlanmıyor. Maaşlar zamlandığında market fiyatları da zamlandığı ve bizim fiyatımız tıpkı kaldığı için en çok biz etkileniyoruz. Ulaşımın pahalılığında kent merkezine gidemiyoruz, daima yerleşke içinde vakit geçiriyoruz. Birden fazla tatil ya da boşlukta ailelerimizin yanına gitmeyi tercih etmiyoruz. Ailemin yanına Sinop’a gitmek için otobüs biletine 600 lira vermem gerekiyor. Besine her gün artırım geliyor. Öğrencilerin nasıl yaşayacağı hiç düşünülmüyor. Sinemaya dahi gidemiyoruz, biletler 100 lira. Bir kitap almak istesek en ucuzu 100 liradan başlıyor” dedi.
‘BURSTAN ELİMDE BİR ŞEY KALMADI’
KTÜ Bilgisayar Mühendisliği Kısmı’nda 5’inci yılını okuyan Taha Yay da bursunun yıllardan yıla eridiğini lisana getirdi.
Yarı özel yurtta kaldığını ve aldığı burs fiyatının yurt taksitlerini ödemeye yetmediğini belirten Yay, “Aylık 300 lira yalnızca okula gidiş geliş yol masrafım var. Yalnızca okul yemek hanesinde yediğimde 300 lira da oraya gidiyor. Dışarda yemek yeme bahtımız zati yok. Bir defa dışarı çıkıp yemek yesek, kahve içsek 200 lira gidiyor. Birinci yılımda bursum 500 liraydı, o parayla hem yurt fiyatımı ödeyip hem de cebime biraz harçlık koyabiliyordum. Lakin yıllar geçtikçe burstan elime geçen bir şey kalmadı” sözlerini kullandı.
