Rus paralı asker şirketi Wagner’in kurucusu ve önderi Yevgeniy Prigojin, bugün Rusya’da yaşanan uçak kazasında öldü.
Wagner’e bağlı Telegram kanallarında uçağın hava savunma sistemleri tarafından vurulduğu argüman edildi. Tezlerin nedeni ise Prigojin’in, 23 Haziran akşamı kendisine bağlı güçlerle başşehir Moskova’ya ilerlediği silahlı isyan.
Yevgeniy Prigojin hakkında bilinenler neler?
HIRSIZLIKTAN İKİ DEFA KARAR GİYDİ
Yevgeniy Prigojin, o devirdeki ismi Leningrad olan St. Petersburg kentinde 1961 yılında dünyaya geldi. Prigojin’in anlatımına nazaran, babası genç yaşlarda hayatını kaybetti, annesi ise bir hastanede çalışıyordu.
İngiltere’de yayın yapan The Guardian gazetesinin gördüğünü tez ettiği 1981 tarihli mahkeme evraklarına nazaran ise Prigojin, spor akademisinden mezun olduktan sonra kimi isimli cürümlere karıştı. Kasım 1979’da hırsızlık yaparken yakalanan Prigojin, ertelemeli mahpus cezasına çarptırıldı.
1981 yılında ise “hırsızlık”, “dolandırıcılık” ve “gençleri suça bulaştırma” hatalarından 12 yıl mahpus cezası verilen Prigojin, 1990 yılında tahliye edildi.
SANDVİÇ SATARAK YEMEK KESİMİNE GİRDİ
Cezaevinden çıkan Prigojin, tıpkı yıl annesi ve üvey babasıyla birlikte St. Petersburg’da sosisli sandviç satmaya başladı. The New York Times gazetesinde 2018 yılında yayımlanan söyleşide Prigojin, işlerinin uygun gittiğini ve “rubleleri annesinin onları sayabileceğinden daha süratli birikmeye başladığını” söyledi.
Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra da iş hayatını farklı kesimlerde devam ettiren Yevgeniy Prigojin, St. Petersburg’da bir market zinciri işletmeye başladı, akabinde yeniden tıpkı kentte lüks restoranlar açtı.
Prigojin, “Elite Society” mecmuasına verdiği bir demeçte, restoran işine nasıl girdiğini anlatırken, müşterilerinin “hayatlarında yeni bir şey görmek istediğini, pirzola ile votka içmekten sıkıldıklarını” söylemişti.
PUTİN’LE YAKIN BAĞ: DEVLET KURUMLARININ YEMEK İŞLERİ ALDI
Prigojin’in Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’le alakası, 1996 yılında “Concord Catering” şirketini kurmasının akabinde başladı. Prigojin, Putin’e sık sık hizmet etmesi sebebiyle “Putin’in aşçısı” lakabıyla anılmaya başladı.
Yevgeniy Prigojin, şirketin kurduktan sonraki 10 yılda, okullara ve orduya yemek sağlamak için hükümetle mutabakatlar yaptı, resmi devlet yemekleri de onun şirketi tarafından üstlenildi.
The New York Times gazetesinin haberine nazaran, Rusya’nın eski başbakanı ve eski devlet lideri Dmitriy Medvedev ve Putin’in misyona başlaması hasebiyle yerilen yemeklerin hazırlanmasından da onun şirketi sorumluydu. Putin, doğum günlerini de Prigojin’in restoranlarında kutluyordu.
‘ABD SEÇİMLERİNE MÜDAHALE ETTİK’
Öte yandan, Prigoin’in catering şirketi ve restoranlarının yanı sıra diğer dallarda işletmeleri vardı. Concord İşletme ve Müracaat Şirketi’ni kuran Yevgeniy Prigojin, The Times’a nazaran, ayrıyeten kendi çevrimiçi hizmetlerini de kurmuştu.
2018 yılında ABD Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan bir iddianamede ise Prigojin’in “İnternet Araştırma Ajansı” olarak bilinen bir “trol fabrikasını” finanse ettiği ve seçimler ile siyasi süreçlere müdahale için operasyonlar yürüttüğü tez edildi. Prigojin, Kasım 2022’de ABD’deki orta seçimler öncesinde kendisine yönelik tezleri kısmen kabul etti.
Sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Müdahale ettik, müdahale ediyoruz ve müdahale etmeye devam edeceğiz. Bildiğimiz halde, nazikçe, kesin olarak, cerrahi ve kendi yöntemimizle” diyen Yevgeniy Prigojin, ABD’deki seçimlere müdahale ederken bunu dikkatli bir halde ve kendi yollarıyla yaptıklarını ileri sürdü.
2014 YILINDA WAGNER’İ KURDU
Prigojin, birinci kez Eylül 2022’de paralı asker şirketi Wagner’i, Ukrayna’nın Donbass bölgesindeki çatışmalar nedeniyle 1 Mayıs 2014’te kurduğunu açıkladı.
Çatışmalar üzerine bölgeye gittiğini belirten Prigojin, “Eski silahları temizledim, kurşun geçirmez yeleklerle kendim uğraştım ve bu hususta yardımcı olabilecek uzmanlarla tanıştım. O an prestijiyle, 1 Mayıs 2014’te, sonradan Wagner ismini alan bir küme vatansever ortaya çıkmış oldu” dedi.
Wagner’in Lugansk ve Donetsk’in mukadderatını değiştirdiğini argüman eden Prigojin, kendine bağlı güçlerin Suriye’nin yanı sıra diğer Arap ülkelerinde, Afrika’da ve Latin Amerika’da da faaliyet gösterdiğini kaydetti.
RUSYA SAVUNMA BAKANLIĞI’NI SUÇLADI VE İSYAN BAŞLATTI
Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya atağıyla başlayan savaşta da misyon yapan Prigojin, Rusya Savunma Bakanlığı’nı suçlayana açıklamalar yaptı.
Bahmut’taki kuşatma sırasında kendilerine gereğince mühimmat gönderilmediğini söyleyen Prigojin, 31 Mayıs 2023’teki açıklamasından bakanlığın savaş sırasında ve hazırlık sürecinde kabahat işleyip işlemediğinin araştırılması için savcılığa başvurduğunu belirtti.
Prigojin, 23 Haziran’da ise Rusya Savunma Bakanlığı yetkililerinin Ukrayna’daki verdiği kayıplar ve harekatta yaşanan meseleler konusunda Devlet Lideri Vladimir Putin’e ve Rusya halkına palavra söylediğini öne sürdü.
Aynı gün kamplarının Rus ordusu tarafından bombalandığını sav eden Prigojin, Ukrayna’daki paralı askerlerle hududu geçip Rusya’ya giriş yaptı. Silahlı bir isyan başlatan Wagner güçleri, kimi kentlerin denetimini ele geçirip başşehir Moskova’ya 200 kilometre yaklaştı.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin de 24 Haziran’da sıkıyönetim ilan etmişti, Prigojin ve Wagner’e dava açılmıştı. Putin, isyanı ihanet olarak nitelendirdi ve “hainlerden hesap sorulacağını söyledi.
Belarus Devlet Lideri Aleksandr Lukaşenko’nun arabuluculuğunda muahede sağlanmış, Wagner güçleri 24 Haziran günü ilerleyişini durdurmuştu.
Prigojin, “Wagner’i tasviye etmek istediler. Biz de 23 Haziran’da adalet yürüyüşüne çıktık. 24 saat içinde Moskova’ya 200 kilometre yaklaştık. Bu mühlet içinde tek bir damla kan akıtmadık. Artık kan dökülebilecek ana geldik. Taraflardan birinde Rus kanı dökülmesinin sorumluluğunu anlayarak konvoylarımızı geri çeviriyor ve planladığımız üzere üslere geri dönüyoruz” demişti.
RUSYA’YA DÖNDÜ
Prigojin, Belarus’a gitmiş ve hakkındaki davalar kapatılmıştı. Belarus’ta görüntü paylaşan Prigojin, bu ülkenin ordusuyla çalıştıklarını belirtmişti. Prigojin, Wagner’in Belarus ordusunu ‘dünyanın ikinci ordusu’ haline getireceğini söylemişti.
Lukaşenko, 6 Temmuz günü basın mensuplarına yaptığı açıklamada “Prigojin St. Petersburg’da, Belarus topraklarında değil” demişti.
İSYANDAN SONRA PUTİN’İN BAŞKANLIK ETTİĞİ TEPEDE GÖRÜNTÜLENDİ
Rusya Devlet Lideri Putin’in konut sahipliğinde, St. Petersburg’da, 27-28 Temmuz’da düzenlenen 2. Rusya-Afrika Tepesi’nde Afrika ülkelerinin önderiyle görüştüğü fotoğraflar yayınlanan Prigojin, son olarak dün Afrika’da olduğunu ima eden bir görüntü paylaşmıştı.
Uluslararası basında da Wagner’in Afrika’daki faaliyetlerini arttırdığına dair haberler yer almıştı.
Yevgeniy Prigojin, 50 dereceyi aşan sıcaklıkta bulunduklarını söylediği görüntüde “IŞİD, El Düstur ve öbür haydutların hayatını Afrika halkı için bir kabusa çeviriyoruz” diye konuşmuştu. (HABER MERKEZİ)
